३.६५

^{३.६५.१}कृत्वैवमुदकं तस्मै प्रस्थितौ राघवौ तदा
अवेक्षन्तौ वने सीतां पश्चिमां जग्मतुर्दिशम्

^{३.६५.२}तां दिशं दक्षिणां गत्वा शरचापासिधारिणौ
अविप्रहतमैक्ष्वाकौ पन्थानं प्रतिपेदतुः

^{३.६५.३}गुल्मैर्वृक्षैश्च बहुभिर्लताभिश्च प्रवेष्टितम्
आवृतं सर्वतो दुर्गं गहनं घोरदर्शनम्

^{३.६५.४}व्यतिक्रम्य तु वेगेन गृहीत्वा दक्षिणां दिशम्
सुभीमं तन्महारण्यं व्यतियातौ महाबलौ

^{३.६५.५}ततः परं जनस्थानात्त्रिक्रोशं गम्य राघवौ
क्रौञ्चारण्यं विविशतुर्गहनं तौ महौजसौ

^{३.६५.६}नानामेघघनप्रख्यं प्रहृष्टमिव सर्वतः
नानावर्णैः शुभैः पुष्पैर्मृगपक्षिगणैर्युतम्

^{३.६५.७}दिदृक्षमाणौ वैदेहीं तद्वनं तौ विचिक्यतुः
तत्र तत्रावतिष्ठन्तौ सीताहरणकर्शितौ

^{३.६५.८}लक्ष्मणस्तु महातेजाः सत्त्ववाञ्शीलवाञ्शुचिः
अब्रवीत्प्राञ्जलिर्वाक्यं भ्रातरं दीप्ततेजसं

^{३.६५.९}स्पन्दते मे दृढं बाहुरुद्विग्नमिव मे मनः
प्रायशश्चाप्यनिष्टानि निमित्तान्युपलक्षये

^{३.६५.१०}तस्मात्सज्जीभवार्य त्वं कुरुष्व वचनं हितम्
ममैव हि निमित्तानि सद्यः शंसन्ति संभ्रमम्

^{३.६५.११}एष वञ्चुलको नाम पक्षी परमदारुणः
आवयोर्विजयं युद्धे शंसन्निव विनर्दति

^{३.६५.१२}तयोरन्वेषतोरेवं सर्वं तद्वनमोजसा
संजज्ञे विपुलः शब्दः प्रभञ्जन्निव तद्वनम्

^{३.६५.१३}संवेष्टितमिवात्यर्थं गहनं मातरिश्वना
वनस्य तस्य शब्दोऽभूद्दिवमापूरयन्निव

^{३.६५.१४}तं शब्दं काङ्क्षमाणस्तु रामः कक्षे सहानुजः
ददर्श सुमहाकायं राक्षसं विपुलोरसं

^{३.६५.१५}आसेदतुस्ततस्तत्र तावुभौ प्रमुखे स्थितम्
विवृद्धमशिरोग्रीवं कबन्धमुदरे मुखम्

^{३.६५.१६}रोमभिर्निचितैस्तीक्ष्णैर्महागिरिमिवोच्छ्रितम्
नीलमेघनिभं रौद्रं मेघस्तनितनिःस्वनम्

^{३.६५.१७}महापक्ष्मेण पिङ्गेन विपुलेनायतेन च
एकेनोरसि घोरेण नयनेनाशुदर्शिना

^{३.६५.१८}महादंष्ट्रोपपन्नं तं लेलिहानं महामुखम्
भक्षयन्तं महाघोरानृक्षसिंहमृगद्विपान्

^{३.६५.१९}घोरौ भुजौ विकुर्वाणमुभौ योजनमायतौ
कराभ्यां विविधान्गृह्य ऋष्कान्पक्षिगणान्मृगान्

^{३.६५.२०}आकर्षन्तं विकर्षन्तमनेकान्मृगयूथपान्
स्थितमावृत्य पन्थानं तयोर्भ्रात्रोः प्रपन्नयोः

^{३.६५.२१}अथ तौ समतिक्रम्य क्रोशमात्रे ददर्शतुः
महान्तं दारुणं भीमं कबन्धं भुजसंवृतम्

^{३.६५.२२}स महाबाहुरत्यर्थं प्रसार्य विपुलौ भुजौ
जग्राह सहितावेव राघवौ पीडयन्बलात्

^{३.६५.२३}खड्गिनौ दृढधन्वानौ तिग्मतेजौ महाभुजौ
भ्रातरौ विवशं प्राप्तौ कृष्यमाणौ महाबलौ

^{३.६५.२४}तावुवाच महाबाहुः कबन्धो दानवोत्तमः
कौ युवां वृषभस्कन्धौ महाखड्गधनुर्धरौ

^{३.६५.२५}घोरं देशमिमं प्राप्तौ मम भक्षावुपस्थितौ
वदतं कार्यमिह वां किमर्थं चागतौ युवाम्

^{३.६५.२६}इमं देशमनुप्राप्तौ क्षुधार्तस्येह तिष्ठतः
ममास्यमनुसंप्राप्तौ दुर्लभं जीवितं पुनः

^{३.६५.२७}तस्य तद्वचनं श्रुत्वा कबन्धस्य दुरात्मनः
उवाच लक्ष्मणं रामो मुखेन परिशुष्यता

^{३.६५.२८}कृच्छ्रात्कृच्छ्रतरं प्राप्य दारुणं सत्यविक्रम
व्यसनं जीवितान्ताय प्राप्तमप्राप्य तां प्रियाम्

^{३.६५.२९}कालस्य सुमहद्वीर्यं सर्वभूतेषु लक्ष्मण
नातिभारोऽस्ति दैवस्य सर्वभुतेषु लक्ष्मण

^{३.६५.३०}शूराश्च बलवन्तश्च कृतास्त्राश्च रणाजिरे
कालाभिपन्नाः सीदन्ति यथा वालुकसेतवः

^{३.६५.३१}इति ब्रुवाणो दृढसत्यविक्रमो; महायशा दाशरथिः प्रतापवान्
अवेक्ष्य सौमित्रिमुदग्रविक्रमं; स्थिरां तदा स्वां मतिमात्मनाकरोत्