३.६९

^{३.६९.१}निदर्शयित्वा रामाय सीतायाः प्रतिपादने
वाक्यमन्वर्थमर्थज्ञः कबन्धः पुनरब्रवीत्

^{३.६९.२}एष राम शिवः पन्था यत्रैते पुष्पिता द्रुमाः
प्रतीचीं दिशमाश्रित्य प्रकाशन्ते मनोरमाः

^{३.६९.३}जम्बूप्रियालपनसाः प्लक्षन्यग्रोधतिन्दुकाः
अश्वत्थाः कर्णिकाराश्च चूताश्चान्ये च पादपाः

^{३.६९.४}तानारुह्याथ वा भूमौ पातयित्वा च तान्बलात्
फलान्यमृतकल्पानि भक्षयन्तौ गमिष्यथः

^{३.६९.५}चङ्क्रमन्तौ वरान्देशाञ्शैलाच्छैलं वनाद्वनम्
ततः पुष्करिणीं वीरौ पम्पां नाम गमिष्यथः

^{३.६९.६}अशर्करामविभ्रंशां समतीर्थमशैवलाम्
राम संजातवालूकां कमलोत्पलशोभिताम्

^{३.६९.७}तत्र हंसाः प्लवाः क्रौञ्चाः कुरराश्चैव राघव
वल्गुस्वरा निकूजन्ति पम्पासलिलगोचराः

^{३.६९.८}नोद्विजन्ते नरान्दृष्ट्वा वधस्याकोविदाः शुभाः
घृतपिण्डोपमान्स्थूलांस्तान्द्विजान्भक्षयिष्यथः

^{३.६९.९}रोहितान्वक्रतुण्डांश्च नलमीनांश्च राघव
पम्पायामिषुभिर्मत्स्यांस्तत्र राम वरान्हतान्

^{३.६९.१०}निस्त्वक्पक्षानयस्तप्तानकृशानेककण्टकान्
तव भक्त्या समायुक्तो लक्ष्मणः संप्रदास्यति

^{३.६९.११}भृशं ते खादतो मत्स्यान्पम्पायाः पुष्पसंचये
पद्मगन्धि शिवं वारि सुखशीतमनामयम्

^{३.६९.१२}उद्धृत्य स तदाक्लिष्टं रूप्यस्फटिकसंनिभम्
अथ पुष्करपर्णेन लक्ष्मणः पाययिष्यति

^{३.६९.१३}स्थूलान्गिरिगुहाशय्यान्वराहान्वनचारिणः
रूपान्वितांश्च पम्पायां द्रक्ष्यसि त्वं नरोत्तम

^{३.६९.१४}सायाह्ने विचरन्राम विटपी माल्यधारिणः
शीतोदकं च पम्पायां दृष्ट्वा शोकं विहास्यसि

^{३.६९.१५}सुमनोभिश्चितांस्तत्र तिलकान्नक्तमालकान्
उत्पलानि च फुल्लानि पङ्कजानि च राघव

^{३.६९.१६}न तानि कश्चिन्माल्यानि तत्रारोपयिता नरः
मतङ्गशिष्यास्तत्रासन्नृषयः सुसमाहितः

^{३.६९.१७}तेषां भाराभितप्तानां वन्यमाहरतां गुरोः
ये प्रपेतुर्महीं तूर्णं शरीरात्स्वेदबिन्दवः

^{३.६९.१८}तानि माल्यानि जातानि मुनीनां तपसा तदा
स्वेदबिन्दुसमुत्थानि न विनश्यन्ति राघव

^{३.६९.१९}तेषामद्यापि तत्रैव दृश्यते परिचारिणी
श्रमणी शबरी नाम काकुत्स्थ चिरजीविनी

^{३.६९.२०}त्वां तु धर्मे स्थिता नित्यं सर्वभूतनमस्कृतम्
दृष्ट्वा देवोपमं राम स्वर्गलोकं गमिष्यति

^{३.६९.२१}ततस्तद्राम पम्पायास्तीरमाश्रित्य पश्चिमम्
आश्रमस्थानमतुलं गुह्यं काकुत्स्थ पश्यसि

^{३.६९.२२}न तत्राक्रमितुं नागाः शक्नुवन्ति तमाश्रमम्
ऋषेस्तस्य मतङ्गस्य विधानात्तच्च काननम्

^{३.६९.२३}तस्मिन्नन्दनसंकाशे देवारण्योपमे वने
नानाविहगसंकीर्णे रंस्यसे राम निर्वृतः

^{३.६९.२४}ऋष्यमूकस्तु पम्पायाः पुरस्तात्पुष्पितद्रुमः
उदारो ब्रह्मणा चैव पूर्वकाले विनिर्मितः

^{३.६९.२५}शयानः पुरुषो राम तस्य शैलस्य मूर्धनि
यत्स्वप्ने लभते वित्तं तत्प्रबुद्धोऽधिगच्छति

^{३.६९.२६}न त्वेनं विषमाचारः पापकर्माधिरोहति
तत्रैव प्रहरन्त्येनं सुप्तमादाय राक्षसाः

^{३.६९.२७}ततोऽपि शिशुनागानामाक्रन्दः श्रूयते महान्
क्रीडतां राम पम्पायां मतङ्गारण्यवासिनाम्

^{३.६९.२८}सिक्ता रुधिरधाराभिः संहत्य परमद्विपाः
प्रचरन्ति पृथक्कीर्णा मेघवर्णास्तरस्विनः

^{३.६९.२९}ते तत्र पीत्वा पानीयं विमलं शीतमव्ययम्
निवृत्ताः संविगाहन्ते वनानि वनगोचराः

^{३.६९.३०}राम तस्य तु शैलस्य महती शोभते गुहा
शिलापिधाना काकुत्स्थ दुःखं चास्याः प्रवेशनम्

^{३.६९.३१}तस्या गुहायाः प्राग्द्वारे महाञ्शीतोदको ह्रदः
बहुमूलफलो रम्यो नानानगसमावृतः

^{३.६९.३२}तस्यां वसति सुग्रीवश्चतुर्भिः सह वानरैः
कदाचिच्छिखरे तस्य पर्वतस्यावतिष्ठते

^{३.६९.३३}कबन्धस्त्वनुशास्यैवं तावुभौ रामलक्ष्मणौ
स्रग्वी भास्करवर्णाभः खे व्यरोचत वीर्यवान्

^{३.६९.३४}तं तु खस्थं महाभागं कबन्धं रामलक्ष्मणौ
प्रस्थितौ त्वं व्रजस्वेति वाक्यमूचतुरन्तिकात्

^{३.६९.३५}गम्यतां कार्यसिद्ध्यर्थमिति तावब्रवीच्च सः
सुप्रीतौ तावनुज्ञाप्य कबन्धः प्रस्थितस्तदा

^{३.६९.३६}स तत्कबन्धः प्रतिपद्य रूपं; वृतः श्रिया भास्करतुल्यदेहः
निदर्शयन्राममवेक्ष्य खस्थः; सख्यं कुरुष्वेति तदाभ्युवाच